Psalm 98
Gods Verlossing is reden voor uitbundig lofgezang!
André H. Roosma
30 oktober 2015
Hieronder de rijke tekst van deze mooie Psalm; zowel het
Hebreeuwse origineel, als een nauwkeurige Nederlandse vertaling.
In de stijl van deze vertaling heb ik me wat laten inspireren door de vertaling van deze Psalm in de Naardense Bijbel, die hier zelfs de woordvolgorde van het Hebreeuws zoveel mogelijk in
stand laat. Uiteraard heb ik, zo u van mij gewend bent, de heerlijke en
veelzeggende Naam van de God van Isra’el niet eigenmachtig vervangen
door een weinig zeggend woord als Heer, maar getranslitereerd als
JaHUaH, in overeenstemming met de oudste herleidbare
uitspraak.1
| 1 | Een Psalm.
Zingt voor JaHUaH een nieuw lied;
want wonderen
heeft Hij gedaan;
verlossing bracht Hem Zijn rechterhand,
de arm van
Zijn heiligheid. | מִזְמ֡וֹר
שִׁ֤ירוּ לַֽיהוָ֨ה שִׁ֣יר חָ֭דָשׁ כִּֽי־נִפְלָא֣וֹת עָשָׂ֑ה
הוֹשִֽׁיעָה־לּ֥וֹ יְ֝מִינ֗וֹ וּזְר֥וֹעַ קָדְשֽׁוֹ׃ |
| 2 | Doen kennen heeft JaHUaH Zijn Verlossing*;
Voor de ogen van de
volken heeft Hij Zijn gerechtigheid onthuld. |
הוֹדִ֣יעַ יְ֭הוָה יְשׁוּעָת֑וֹ
לְעֵינֵ֥י הַ֝גּוֹיִ֗ם גִּלָּ֥ה צִדְקָתֽוֹ׃ |
| 3 | Hij heeft gedacht aan Zijn goedertierenheid, en aan Zijn trouw
jegens het huis van Isra’el;
gezien hebben al de einden van de aarde de
Verlossing** van onze God. |
זָ֘כַ֤ר חַסְדּ֨וֹ וֶֽאֱֽמוּנָתוֹ֮ לְבֵ֪ית יִשְׂרָ֫אֵ֥ל
רָא֥וּ כָל־אַפְסֵי־אָ֑רֶץ אֵ֝֗ת יְשׁוּעַ֥ת אֱלֹהֵֽינוּ׃ |
| |
| 4 | Schal het uit voor JaHUaH, heel de aarde,
breek uit in gejuich van
vreugde, en zing lof van Gods grootheid. | הָרִ֣יעוּ לַֽ֭יהוָה כָּל־הָאָ֑רֶץ פִּצְח֖וּ וְרַנְּנ֣וּ וְזַמֵּֽרוּ׃ |
| 5 | Zing uitbundig voor JaHUaH met de harp,
met de harp en met de stem
van lofgezang, | זַמְּר֣וּ לַיהוָ֣ה בְּכִנּ֑וֹר
בְּ֝כִנּ֗וֹר וְק֣וֹל זִמְרָֽה׃ |
| 6 | Met trompetten en het geluid van de shophar;
juich voor het aangezicht
van de Koning JaHUaH. | בַּ֭חֲצֹ֣צְרוֹת וְק֣וֹל שׁוֹפָ֑ר הָ֝רִ֗יעוּ לִפְנֵ֤י הַמֶּ֬לֶךְ יְהוָֽה׃ |
| 7 | Laat bulderen de zee met haar volheid,
de wereld met wie erin wonen. |
יִרְעַ֣ם הַ֭יָּם וּמְלֹא֑וֹ תֵּ֝בֵ֗ל וְיֹ֣שְׁבֵי בָֽהּ׃ |
| 8 | Laten de rivieren in de handen klappen,
de bergen eensgezind juichen van
vreugde, | נְהָר֥וֹת יִמְחֲאוּ־כָ֑ף יַ֝֗חַד הָרִ֥ים יְרַנֵּֽנוּ׃ |
| 9 | Voor het aangezicht van JaHUaH,
want Hij komt om te richten de
aarde;
Hij zal de wereld richten in gerechtigheid, en de volken in alle
rechtmatigheid. | לִֽפְֽנֵי־יְהוָ֗ה כִּ֥י בָא֮ לִשְׁפֹּ֪ט הָ֫אָ֥רֶץ יִשְׁפֹּֽט־תֵּבֵ֥ל בְּצֶ֑דֶק וְ֝עַמִּ֗ים בְּמֵישָׁרִֽים׃ |
| | * Hebr.: יְשׁוּעָתֹו - Zijn
Jeshu‘ah.
** Hebr.: יְשׁוּעַת - Jeshu‘ah ( -t van status constructivus). |
Psalm 98 |
Als titel boven deze Psalm zetten de Naardense en de Herziene
Staten-Vertaling ‘Cantate Domino’ (Zing tot
God; de eerste woorden van de Latijnse versie), respectievelijk
‘Het heil van de HEERE komt’. Dat laatste is hier natuurlijk de
reden voor het eerste. De eerste drie verzen geven de motivatie voor de
oproep tot uitbundige lofzang aan JaHUaH in de rest van de Psalm.
De Hebreeuwse tekst zet erboven dat het een מִזְמ֡וֹר - mizmor is, gebruikelijk vertaald als: een Psalm.
Maar wat is dat, een Psalm?
In de verzen 4 en 5 komen vervoegingen voor van het hieraan gerelateerde
werkwoord זמר - zamar. In het schrift
uit de tijd van Mozes (van rechts naar links):2    = kostbaar - overvloed - God. De overvloed van God kostbaar
achten, en er dus over gaan zingen. Een mizmor is, naar de
voorgevoegde mem, wat uit dat kostbaar achten van Gods
overvloed voortkomt: een lofgezang, inclusief de bijbehorende muziek.
Het be-zingen van Gods overvloed en grootheid is dus de kern van wat een
Psalm eigenlijk is.
Vandaar dat ik, mede gelet op de context, in vers 4 de aanvoegende wijs van
zamar met wat meer woorden vertaald heb als zing lof van Gods
grootheid en in vers 5 met zing uitbundig (oudere vertalingen hadden hier: psalmzingt).
In vers 3 valt weer op hoe de dichter Gods Karakter roemt – Gods
Karakter dat, zoals
ik al eens observeerde, gekenmerkt wordt door die twee Hebreeuwse woorden
chesed - goedertierenheid/genade en ’emet of
hier: ’emunah - trouw/waarheid. Hij is getrouw en betrouwbaar
in Zijn goedheid en genade! Dit vers zegt dat JaHUaH heeft gedacht
aan deze twee jegens het huis van Isra’el. Het huis is hier natuurlijk
Isra’el als volk, als familie gezien. En het werkwoord dat vertaald is
met heeft gedacht is zakhar - gedenken of noemen; een werkwoord
waartoe God ook ons oproept: om als het ware hardop te gedenken. Zulk
gedenken bepaalt ons opnieuw bij de genade en trouw die we eerder al van Hem
ervaren hebben. Het stemt ons dankbaar en doet ons vol verwachting uitzien
naar wat we nog met Hem zullen gaan beleven. Verleden, heden en toekomst
worden dan gekleurd door die goedheid van God. Dat is het goede Léven!
De eerste twee verzen spreken over de basis daarvan: dat God door
Zijn grote macht – de tekst gebruikt het oude symbool van de
rechterhand en -arm hiervoor – wonderlijke dingen heeft gedaan. Hij
heeft Zijn Verlossing, Zijn Jeshu‘ah aan alle
volken laten zien. Ik sprak deze zomer ergens, onder andere over deze verzen,
en vroeg de toehoorders wanneer dat had plaatsgehad, waar de Psalmist hier
aan refereert. Ik kreeg slechts een aarzelende reactie. Maar uit onderzoek is
gebleken dat het verhaal van de wonderen die God JaHUaH in Egypte
deed, toen Hij Zijn volk daar verloste vanuit de slavernij, de hele wereld
over is gegaan.3 En, zoals vaak in de Bijbel, is er sprake van een
eerste vervulling, en een latere, meer volle vervulling. Ook de boodschap
van de verlossing voor iedereen in Jeshu‘a is
inmiddels aan vrijwel alle volken bekend gemaakt. Een detail wat hierbij
opvalt in het Hebreeuws is het gebruik van het werkwoord גלה - galah voor onthullen in vers 2. Dit betekent
ook: alle kleren van het lijf trekken, en van daaruit: in
ballingschap laten gaan. Jezus nam dat allemaal op
Zich, vrijwilliig, om onze Verlosser te zijn. Hij hing daar naakt, als een
verbannene, en als het ware voor heel de wereld zichtbaar.
Dat is reden tot een uitbundige lof-uiting naar God JaHUaH toe.
Daarover gaan de volgende zes verzen. Het eerste woord daarvan, een vervoeging
(hiph‘il, imperatief) van het
werkwoord ru‘a word meestal vertaald met juichen. Hier
vond ik Pieter Oussoren’s vertaling het uitschallen in de
context nog beter de betekenis én sfeer van de hele tekst weergeven.
Merk op, dat de héle aarde wordt opgeroepen om het uit te schallen en van
vreugde uit te breken in gejuich (het Hebreeuws zegt
letterlijk: breek uit én juich van vreugde). God JaHUaH
en Zijn Jeshu‘a is het meer dan waard!
Snaarinstrumenten, blaasinstrumenten, alles wat muziek maakt mag ingezet
worden, ja zelfs het bulderen van de zee en het luide gebruis van een wilde
rivier (of: oceaan) dat lijkt op een luid applaus
(vgl. Psalm 47:2; Jes.57:12).
Al die enorme lofprijs werkt toe naar het laatste vers, als welkomstzang
voor de dag dat JaHUaH terugkomt in al Zijn heerlijke glorie, om over
heel deze wereld te regeren! Wát een dag en wát een tijd zal dát zijn!
Net als Psalm 92 mag deze Psalm ons dus onder
de indruk brengen van wie JaHUaH is en hoezeer Hij onze uitbundige
lofprijs waard is!
Hallelu JaHUaH !
Noten
| 1 |
Voor meer achtergrond informatie over de glorierijke
Naam van God, JaHUaH, zie:
André H. Roosma, ‘De wonderbare en
liefelijke Naam van de God Die er was, Die er is, en Die er zijn zal’  , uitgebreide Accede!/Hallelu-JaH! studie (ca. 90 p.), juli 2009. |
| 2 |
Meer informatie over het hier bedoelde oude schrift
in: André H. Roosma, ‘De geschreven taal van Abraham, Mozes en David –
Pictografische wortels en basisnoties in de structuur van het vroeg-Bijbelse
schrift’ , Hallelu-JaH! werkdocument over het oude
(West-)Semitische en Paleo-Hebreeuwse schrift, januari 2011. |
| 3 |
Zie o.a. de referentie in de vorige noot, en ‘De Palmboom in de
Bijbel (4) Mozes en het grote vuur in de palm-top’, Hallelu-JaH!, 18 jan. 2012; i.h.b. de voetnoten daarin. |
De berijmde
versies van deze Psalm zijn ook mooi, zoals die van 1967, die begint
met:
Zingt een nieuw lied voor God den Heere,
want Hij bracht wonderen tot stand.
Wij zien Hem heerlijk triomferen
met opgeheven rechterhand.
Zingt voor den Heer, Hij openbaarde
bevrijdend heil en bindend recht
voor alle volkeren op aarde.
Hij doet zoals Hij heeft gezegd.
Zie en beluister ook de versie van Sela, 2014.
De Engelse Wikipedia merkt bij deze Psalm op dat het
bekende Kerstlied Joy to the World
van Isaac Watts (muziek: Lowell Mason, naar George Frideric Händel) in feite
een variatie op deze Psalm is.
Zie ook deze Engelse vertaling en bespreking
door de joodse leraar Benjamin Segal van het Schechter Instituut voor
Joodse Studies in Jeruzalem.
Hij legt onder meer uit dat er een mooie inclusio met een woordspeling
in deze Psalm zit. Een inclusio of
envelop is een stijlvorm waarbij woorden in het begin en aan het eind
het kader bepalen waarin de rest van de tekst gelezen moet worden. In vers 1
hebben we “zing ... een lied” (shiru ... shir) en vers 9
eindigt met “rechtmatigheid” (meisharim). De woordspeling
is krachtig, mede doordat de laatste term een meervoudsuitgang heeft, en
wat klinkt alsof het gebaseerd is op de stam “lied” (hoewel
dit niet werkelijk zo is; “lied” is van de stam sh-i-r en
“rechtmatigheid” van de stam i-sh-r). Zo’n inclusio
vestigt aandacht op het middelste vers (5), dat hier ook een ongebruikelijke
structuur heeft, ongeveer als “lofzing - JaHUaH - harp/lier //
harp/lier - stem - lofzang” Uiteindelijk is het deze intense oproep
om feest te vieren die het hart van de Psalm vormt.
Hallelu JaH !
|
